Duman zehirlenmeleri yangınla uğraş eden bölgelerde yaşayan geniş kitleleri etkiliyor. Yangın alanlarından atmosfere yayılan dumanın içerdiği ısı, gazlar ve tam olarak yanmamış parçacıkların sıhhat üzerinde uzun ve kısa vadeli tesirlere sahip olduğunu belirten Anadolu Sıhhat Merkezi Kulak Burun Boğaz Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Ziya Saltürk, “Duman, ısıya bağlı üst havayollarında ortaya çıkan yanıklar, alt havayollarını etkileyen kimyasal hasar ve gazlara bağlı oluşan sistemik toksisite yani zehirlenmeye neden olabilir. Dumandan etkilenen kişi yangın alanından uzaklaştırılmalı ve pak hava alabileceği ya da mümkünse oksijen dayanağı sağlanabilecek bir ortama götürülmeli. Ciltte renk değişiklikleri, cilt yanıkları, koyu renkli balgam, ses kısıklığı, yanan burun kılları üzere birinci bakışta çok değerli değil üzere görünen durumlarda dahi kesinlikle fizik muayene ve testler ile kıymetlendirme yapılmalı” açıklamasında bulundu.
Duman karbonmonoksit, formaldehit, hidrojen siyanür, hidrojen sülfit üzere gazlar içerir. Bunun yanı sıra tam olarak yanmamış çok sayıda küçük parçacığın da burun filtreleme düzeneklerini aşarak akciğere ulaştığını söyleyen Anadolu Sıhhat Merkezi Kulak Burun Boğaz Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Ziya Saltürk, “Hava ile taşınan yüksek ısı teneffüs yollarında yanıklara sebep olabilir. Üst havayollarında bilhassa etkin alanda yer alan bireylerde lisan ve gırtlak bölgesinde yanığa bağlı ödemler ve nefes almakta zahmet hatta boğulmalar ortaya çıkabilir” dedi.
Karbonmonoksit şuur bulanmasına yol açabilir
Ses tellerinin altına ulaşan parçacıkların bu bölgede iltihabi tepki başlatabildiğinin altını çizen Kulak Burun Boğaz Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Ziya Saltürk, “İlk 3 saatte kızarıklık ve ödem başlarken 4-6 saatten sonra bronşlar ve akciğerlerde sıvı birikmeye başlar. Bu devri takiben akciğerlerde birtakım bölgelerde kapanmalar ve enfeksiyonlar oluşabilir” hatırlatmasında bulundu. Karşılaşılan en kıymetli vefat sebebinin karbonmonoksit zehirlenmeleri olduğunu lisana getiren Doç. Dr. Saltürk, “Karbonmonoksit kanda oksijen taşıyan hemoglobin isimli yapılara bağlanarak oksijen taşınmasını maniler ve mevte yol açar. Karboksihemoglobin düzeyleri arttıkça şuur bulanmaya başlar ve kişinin kendini ortamdan uzaklaştırması güçleşir. Akabinde komaya giren kişi hayatını kaybedebilir” halinde konuştu.
Ses kısıklığı, koyu renkli balgam üzere sıkıntılarda fiziki muayene yapılmalı
Diğer değerli bileşiğin ise hidrojensiyanür olduğunu, bu gazın da çarpıntı, süratli soluma, nefes darlığı, şuur bulanıklığı ve sonunda epilepsi gibisi atak ve koma ile sonuçlanan zehirlenmelere sebep olabildiğini belirten Doç. Dr. Ziya Saltürk, “Fiziki muayene ve havayolu, deveran ve teneffüs işlevleri da değerlendirilmeli. Hastanın üzerindeki eşyalar bilhassa metal takılar hidrojen siyanür birikebileceği için çıkarılmalı. Hastaların durumu apansız kötüleşebileceği için vakit kaybetmeden en yakın hastaneye ulaşılmalı. Bu periyotta hastaya yüzde 100 oksijen ve damar yolundan sıvı dayanağı verilmeli. Geniş yanık yahut havayolu sorunu var ve ödemden ötürü entübasyon yapılamaz ise trakeotomi ile ses teli düzeyinin altından havayolu açılarak havayolu garantiye alınmalı” açıklamasında bulundu.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
