Yuvam Dünya Derneği ve bilim insanları, canlı yayında Türkiye ve Dünya genelinde yaşanan orman yangınlarının nedenlerini tartıştı
Ormanlar neden yanıyor?
Yuvam Dünya Bilim Konseyi Lideri ve Boğaziçi Üniversitesi İklim Merkezi Lideri Prof. Dr. Levent Kurnaz ile İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Orman Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Doğanay Tolunay, Antalya’nın Manavgat ilçesinden başlayarak Adana, Muğla, Mersin, Isparta, Ankara, İzmir’in de ortalarında bulunduğu 20’nin üzerinde vilayette meydana gelen ve dünya genelinde de pek çok ülkede devam eden orman yangınlarını kıymetlendirdi.
Yuvam Dünya İdare Şurası Üyesi Aysel Madra’nın moderatörlüğünde, 2 Ağustos Pazartesi günü Yuvam Dünya toplumsal medya üzerinden gerçekleştirilen canlı yayına iştirak gösteren Levent Kurnaz ve Doğanay Tolunay, Türkiye’nin gündemine oturan “Ormanlar neden yanıyor?” sorusuna cevap aradı.
Dikkatsizlik yangın riskini katlıyor
Doğanay Tolunay’ın, Türkiye’de sıcaklıkların artması ve beraberinde susuzluğun da artış göstermesi ile Temmuz ve Ağustos aylarının her vakit için riskli olduğunun belirtildiği yayında, Türkiye’nin güney bölümlerinin 10 aydır kuraklıkla çaba ettiğinin de altı çizildi. Levent Kurnaz, kuraklık, rüzgâr ve sıcaklığın birleşerek yangına davetiye çıkardığını belirtirken; bu biçim bölgelerin iklim krizi sonucunda daha sıcak, daha kurak, daha rüzgârlı olmasının yanı sıra insanların dikkatsizliğinin de yangın riskini katladığını söyledi ve araçlardan atılan sigara izmaritlerinden, ormanların içinden geçen elektrik nakil sınırlarına, ormanlarda yakılan mangallardan kırık bir cam modülüne kadar sayısız tetikleyicinin orman yangınlarına neden olabileceği vurguladı.
Rize’de yaşanan sel felaketine de değinilen yayında Prof. Dr. Levent Kurnaz; “Sellerin nedeni iklim değişikliği derseniz gerçeği ıskalayabilirsiniz. Yanlış müdahale ile kurutulmuş olan dere yataklarını yok saymış olursunuz.” kelamları ile insanların dikkatsizliğinin ve çarpık kentleşmenin doğal felaketlere neden olabileceğini yineledi.
Türkiye’de orman yangınlarının yeni olmamasına karşın son üç yılda sayıca artış gösterdiğinin ve son 50 yılın en büyük yangınları ile çaba edildiğinin üstünde duran Tolunay, gayri resmi olarak yüz bin hektar alanın etkilenme ihtimali olduğunu söyledi. Yangınların oluşması için yangın üçgeni olarak isimlendirilen yanıcı husus, kıvılcım ve oksijen üçlüsünün birleşiminin gerekli olduğunu ekleyen Doğanay Tolunay, yanıcı unsurun tutuşması için gerekli olan ateşin ‘insan’ olduğunu belirtti.
Orman yangınları ile ilgili yanlışsız bilinen yanlışların da değerlendirildiği yayına katılan uzman isimler, basında ve toplumsal medyada sıklıkla karşılaşılan telaffuzları yorumladı. “Aynı anda” başladığı söylenen yangınlar tanımlamasıyla terörizmin çağrıştırıldığını söyleyen Levent Kurnaz, yakın aralıklarla çıkan tüm yangınlardan kelam edilmeye çalışılırken, aylar evvel gidilen bir piknikte yerde bırakılan kırık bir cam şişe kesiminin aylar sonra yangına sebep olabileceğini unutmamak gerektiğini, bu nedenle “aynı anda” yerine “aynı koşullar oluştuğu anda” demenin daha gerçek olacağını lisana getirdi.
“Biga Yarımadası büyük risk taşıyor”
Yanan bölgelerin yine ağaçlandırılması konusunda görüşlerini paylaşan Doğanay Tolunay; “Yangından sonra yanmış ağaçların kesilip oradan uzaklaştırılması gerekir. Akabinde yanan bölgenin ağaç tipi tespit edilmeli. Akabinde yanan ağaçların yaşına bakılmalı. Tekrar ormanlaştırma süreci için ekim bunlardan sonra yapılmalı. Büsbütün kendi haline bırakmamalıyız.” dedi.
Kaybedilen biokütlenin geri kazanılmasının en az 20 sene süreceği ve beşerler olmasa dahi tabiatın bunu yapacağı istikametinde açıklamalarda bulunan Kurnaz, Biga yarımadasının büyük risk taşıdığını söyleyerek, ormanların içinde kurulan maden ocakları üzere oluşumların bu üzere bölgelerde yangına sebep olması tarafındaki kaygılarını paylaştı. Kurnaz’ın, orman yangınları, iklim değişiklikleri ve artan sıcaklıklar nedeniyle Türkiye’nin güney kesitlerinin, 21’inci yüzyıl sonlarında Kahire iklimine sahip olacağı öngörüsünü aktardığı konuşmasında, önümüzdeki günlerde yaşanacak sıcak hava dalgası nedeniyle mümkün olduğunca meskende kalmak ve sıhhatimize dikkat etmek gerektiğini belirtirken, bol bol su içilmesi konusunda da dinleyicileri uyardı.
Risklerin tartışıldığı kısımda biyoçeşitlilik konusunu ele alan Tolunay, “Türlerin iklim değişikliğine karşı ellerindeki en değerli koz genetik çeşitlilik. Zira geleceği bilmiyoruz. Sıcaklıklar arttı. Daha sıcak ve daha kurak şartlara ahenk sağlayabilen çeşitler ayakta kalacak. Mümkün olduğu kadar doğayı taklit ederek iklim değişikliğine karşı hazırlanmalıyız.” kelamlarıyla görüşlerini aktardı.
“Kızıl Çam Türkiye’nin doğal bitki türüdür”
İklim değişikliğinin sonuçlarının göz önünde bulundurulduğu yayında, bir orman kurulduğunda bu ormanın yüz yıllık olması ve bölgelerin doğal tiplerinin fidanlarından ekilmesi gerektiğini belirtti.
“Kış aylarında yağış arttığında tabiata yararı yok. Önümüzdeki periyotta birinci bahar ve yaz yağmurları azaldığında hangi bitki cinsini yetiştirmeliyiz artık bunu düşünmeliyiz.” kelamlarını sarf eden Tolunay, toplumsal medyada gündeme gelen tartışmalarına karşılık olarak, Türkiye’nin doğal bitki tipi olan Kızıl Çam’ın yangından sonra daha süratli filizlendiğinin altını çizdi.
Prof. Dr. Doğanay Tolunay; “Bu yangınların sebebi biziz. Önümüzdeki günlerde sıcak hava dalgaları varken ormana çıkmayalım.” diyerek toplumu mümkün yeni yangınlara karşı uyardı.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
